Jargon van Stairlux

Traponderdelen

• Wellat (of neuslat): Een ‘’wellat’’ of ‘’neuslat’’ op een trap is het voorste, meestal horizontale gedeelte van een trede dat iets uitsteekt ten opzichte van de verticale stootborden eronder. Het is het deel waar je voet als eerste op stapt als je de trap oploopt. De wellat helpt om genoeg ruimte te creëren op de treden zodat je hierdoor je voet stevig op de trede kan plaatsen en biedt extra grip en comfort tijdens het traplopen.
• Weltrede: Een ‘’weltrede’’ is de bovenste trede van een trap welke gelijk aansluit met de verdiepingsvloer. Deze trede is meestal iets korter dat de rest van de treden. Het kan ook voorkomen dat er geen weltrede wordt gebruikt en dat je direct de vloer op loopt zonder dat daar nog een trede voor is geplaatst.
• Bloktrede (of welkomstrede): Een ‘’bloktrede’’ is een speciaal ontworpen trede aan het begin van een trap die meestal iets breder en dieper is dan de andere treden. Het dient als een uitnodigend en stabiel platform waarop mensen kunnen staan bij het betreden of verlaten van een trap.
• Bordes: Een ‘’bordes’’ is een breed, plat platform halverwege of aan het einde van een trap. Het biedt een plek om even te rusten, maar wordt meestal toegepast omdat het een luxe uitstraling geeft aan de trap. Bordessen kunnen ook dienen als overgangsgebied tussen twee sets trappen in een trapconstructie. Ze zijn handig en veilig omdat ze het gemakkelijker maken om op en af trappen te lopen.
• Winder treden: Dit is een bepaalde manier van het creëren van een kwartslag of halfslag. In plaats van een vierkant bordes te gebruiken voor een kwartslag worden er 2 (soms 3) treden gebruikt welke driehoekvormig geplaatst zijn en daarmee een draai vormen. Hierdoor zijn alle treden voor én na de kwartslag recht.
• Slijtstrip/Antislipstrip: Een ‘antislipstrip’ voor een trap is een speciale strook die je in de treden van een trap bevestigt. Deze strip zorgt ervoor dat er een stroeve rand is voorop de treden, waardoor mensen minder snel kunnen uitglijden en veiliger de trap op en af kunnen lopen. Balustrade: Een ‘balustrade’ voor een trap is een soort reling of hekwerk dat langs de zijkant van een trap is gemonteerd. Het dient om de trapgebruiker te beschermen tegen vallen en biedt ondersteuning om veilig de trap op en af te gaan. Het bestaat meestal uit verticale balusters of spijlen en een handregel op de bovenkant om vast te houden.
• Leuning (of muurleuning, handrailing): Een ‘leuning’ ook wel muurleuning of handrailing genoemd, is een houten balk, stalen staaf of koker welke aan de muur gemonteerd is om vast te houden tijdens het traplopen. Het biedt extra veiligheid en ondersteuning aan de persoon welke de trap beloopt.
• Spijl (of baluster): Een ‘spijl’ ook wel een baluster genoemd, is een verticale staaf of pilaar die langs de zijkant van een trap loopt. Deze spijlen zijn meestal evenwijdig aan elkaar geplaatst en vormen een soort reling of balustrade om de trap heen. Ze dienen als bescherming en zorgen ervoor dat mensen veilig de trap kunnen gebruiken en voorkomen dat iemand perongeluk van de zijkant van de trap valt.
• Vloerhek of balustrade: Een vloerhek of balustrade is een hekwerk welke een barrière vormt langs de trap of de rand van een verdiepingsvloer. Het geeft veiligheid voor degene die op de trap loopt of zich langs de vloerrand begeeft. Meestal is een dergelijke oplossing 90-100cm hoog en het voorkomt dat mensen van de trap of de vloer afvallen.
• Wrongstuk: Een wrongstuk is een speciaal gevormd stuk hout of ander materiaal in de vorm van een bocht dat wordt gebruikt in de constructie van een trap. Het wordt meestal aan het begin of het einde van een trapleuning bevestigd om de overgang tussen de horizontale en verticale delen van de leuning soepel te maken.
• Leuninghouder: Een leuninghouder is een beugel welke de trapleuning stevig op zijn plek houdt. De leuninghouder is meestal aan de muur gemonteerd door middel van schroeven en de leuning zelf wordt vervolgens op de houder vastgemaakt.
• Sleutelgatmodel leuning: Een sleutelgatmodel in de context van een trap verwijst naar het ontwerp van een trapleuning die lijkt op de vorm van een sleutelgat. Dit betekent dat de leuning een bredere en rondere vorm heeft op bepaalde punten, meestal op handniveau, om comfortabeler vast te houden.
• Deuvels: Deuvels zijn kleine houten ‘stokjes’ en worden gebruikt om verschillende delen van de trap aan elkaar te bevestigen. Ze worden vaak gebruikt om de treden, stijlen, leuningen en andere onderdelen van de trap stevig met elkaar te verbinden. De deuvels worden in vooraf geboorde gaten gestoken en zorgen voor stabiliteit en duurzaamheid in de constructie van de trap. Ze kunnen worden gelijmd of vastgezet om ervoor te zorgen dat de trap stevig en veilig blijft.
• Paneelboom: Een paneelboom is een trapboom welke niet alleen gebruikt wordt om treden in vast te zetten, maar ook om de ruimte onder of boven trap af te sluiten. Het loopt dus als houten plaat door tot aan de vloer. Ook kan het gebruikt worden om een balustrade van te maken. Dit is dan een paneelboom welke vanaf de treden begint en doorloopt tot circa 95cm boven de trap als beveiliging.
• Nesten: Nesten zijn het resultaat van het inkrozen van een trapboom. Wanneer de frezingen in de trapboom zijn gemaakt houdt je de nesten over. Hier worden vervolgens bij de montage van de trap de treden ingestoken. Het is dus een andere benaming voor inkrozing welke alleen gebruikt wordt bij inkrozingen voor treden.
• Inkrozing: Een inkrozing bij trappen is een insnijding of uitsparing welke gefreesd is in bijvoorbeeld de trapspil of trapboom. De treden van een trap worden hier in ‘geschoven’ en vastgezet waardoor de treden stevig verbonden zijn met de basis van de trap. Een inkrozing kan ook voor andere onderdelen zijn, zoals spijlen van een balustrade bijvoorbeeld, en is hiermee een meer algemene term dan nesten.

Trapvormen

• Bovenkwart trap: Een bovenkwart trap is een type trap waarbij het bovenste gedeelte van de trap, meestal ongeveer een kwart van de totale traplengte, een kwartslag draait voordat je op de volgende verdieping aankomt. Hierdoor verandert de richting van de trap met een hoek van 90 graden.
• Onderkwart trap: Dit is hetzelfde als een bovenkwart trap, maar dan wordt de draai onderaan de trap gemaakt. Steektrap: Een steektrap is een eenvoudig type trap dat recht omhoog gaat zonder draaiingen of bochten. Het bestaat uit een reeks treden die verticaal op elkaar zijn geplaatst, waardoor je van de ene verdieping naar de andere kunt gaan door simpelweg rechtdoor te lopen.
• Dubbelkwart trap (of tweekwart trap): Een dubbelkwarttrap is een type trap dat twee kwartslagen maakt, één direct wanneer je de trap opstapt en één bovenaan de trap, terwijl je tussen de verdiepingen omhoog gaat. Hierdoor verandert de richting van de trap met in totaal 180 graden. De route die je loopt is een soort letter “U”. Het is één van de meest voorkomende trappen in huizen omdat het niet zo veel ruimte nodig heeft.
• S-trap: Een S-trap is een trap welke ook twee kwarten maakt, maar dan één draai naar links en één draai naar rechts. Hierdoor maak je net als in een S-bocht een zigzag beweging terwijl je omhoog loopt. Het is één van de minst voorkomende trapvormen.
• Driekwart trap: Een driekwarttrap is een type trap dat bijna een volledige draai maakt, meestal 270 graden, terwijl je tussen de verdiepingen omhoog gaat. Hierdoor verandert de richting van de trap enigszins, zodat je in de tegenovergestelde richting loopt dan wanneer je begon.
• Bordestrap: Een bordestrap is een type trap dat een platform of bordes heeft tussen twee rechte delen van de trap. Dit platform biedt een tijdelijke rustplaats of een plek waar je van richting kunt veranderen als je de trap oploopt.
• T-trap: Een T-trap is een type trap dat lijkt op de letter "T" als je er van bovenaf naar kijkt. Het heeft een hoofdtrap die leidt naar een platform, en vanuit dat platform splitst de trap zich in twee richtingen, waardoor het lijkt op de dwarsbalk van de letter "T".
• Spiltrap: Een spiltrap is een type trap dat in een spiraalvormige of cirkelvormige beweging omhoog of omlaag gaat. Het bestaat uit een centrale paal of as, met treden die in een spiraal om deze paal zijn gewikkeld. Bij een stalen spiltrap is de constructie vaak aan de buitenkant ook rond. Bij een houten spiltrap sluit deze bijna altijd tot in de hoeken van de muren aan waardoor het een alsnog een vierkant vormt terwijl je wel ‘rond’ loopt.
• Halfslag trap: Een halfslag trap is een type trap dat halverwege een draai van 180 graden maakt terwijl je tussen de verdiepingen omhoog gaat. Dit betekent dat de trap eerst in één richting omhoog gaat en vervolgens halverwege omdraait om verder te gaan in de tegenovergestelde richting. Meestal gaat dit door middel van een groot bordes halverwege de trap.

Trap typen en bomen

• Traditionele trap/normale trap: Een traditionele trap is een trap waarbij een normale bomen en een trapspil gebruikt worden. De bomen staan hier als wangen naast de traptreden. In de bomen zijn inkrozingen gemaakt waar de treden ingeschoven worden en vervolgens vastgezet met lijm en/of schroeven. Het voordeel van een normale boom is dat deze langs de muren makkelijk afgewerkt kunnen worden door middel van kitten of een kleine plint. Recht stucwerk is bijvoorbeeld iets minder van belang.
• Keepboom trap: Een keepboomtrap heeft normale treden en stootborden welke verticaal onder de treden geplaatst worden zoals een traditionele trap. Echter zijn de bomen van deze trap niet naast de treden geplaatst, maar onder de treden. Hierdoor sluiten de treden en stootborden rechtstreeks aan op de gestucte muur welke dus wel strak moeten zijn voor een mooi resultaat. Het voordeel van een keepboomtrap is dat het strakker is dan een traditionele trap, maar voornamelijk dat het minder kans geeft op een krakende trap.
• Bloktrap: Een bloktrap is een type trap dat eruitziet als een serie rechthoekige of kubusvormige blokken die op elkaar zijn gestapeld om zo de treden te vormen. Elke "trede" van de trap bestaat uit een massieve, blokvormige structuur. Door de samenstelling welke volledig haaks op elkaar is, wordt er een heel strak en modern uiterlijk gecreëerd. Het stootbord en de trede zijn hier heel gaaf op elkaar verlijmd. Het voordeel van een bloktrap is dat deze heel solide is en het meest moderne strakke uiterlijk kan creëren. Een bloktrap heeft soms ook een nadeel. Dit is dat er ten opzichte van de andere trap typen circa 4cm minder ruimte is op de trede waardoor de tenen en hakken sneller tegen het stootbord aan stoten. Wanneer er rekening mee is gehouden door meer ruimte voor de trap vrij te maken, kan ook een bloktrap een prima comfortabele oplossing zijn.
• Z-trap: Een Z-profiel trap is een type trap waarvan de samenstelling van de trede en het stootbord op de letter “Z” lijkt. Deze 2 onderdelen zijn vakkundig aan elkaar verlijmd zonder randjes of duidelijke naden. Het stootbord is zo geplaatst dat het schuin terugloopt naar de achterzijde van de andere trede. Het voordeel is dat je een enorm strak uiterlijk creëert met het comfort van een traditionele trap. Daarnaast is de trap ook enorm solide doordat de treden en stootborden aan elkaar verlijmd worden en er gebruikt wordt gemaakt van keepbomen (in Z-vorm).
• Middenboom: Een middenboom-trap is een trap waarbij een kokervormige constructie in het midden van de trapbreedte onder de treden wordt geplaatst. Dit is meestal van staal dat een circa 15x15cm koker is. Hier worden vervolgens de tredeplaten op gelast en houten treden op gemaakt. Deze trap geeft een zwevend en heel luchtig uiterlijk. Het kan zowel modern zijn als industrieel. De basis is enorm stevig vanwege het staal, maar op het uiteinde van een trede kan het wel iets deinzen omdat deze niet over de volledige breedte ondersteund is.
  Een middenboom-trap kan ook van hardhout gemaakt worden en is dan vaak wel iets groter in omvang. Je zult dan dus eerder richting de 25x25cm uitkomen. Ook dit is op een heel stevige manier te maken en zal iets meer een landelijk uiterlijk krijgen vanwege de grote loggen hout.
• Muizenboom: Een muizenboom-trap is meestal een stalen trap met hele slanke bomen welke in hoeken van 90 graden omhoog lopen met de treden mee. Doordat dit van stevig staal gemaakt is, is de trap zo slank uit te voeren. Dit geeft een moderne en tegelijkertijd open uiterlijk.
• Nultrede: Een nultrede is de eerste trede of bordes van een trap welke op gelijke hoogte van de verdiepingsvloer is geplaatst. Dit komt in enkele gevallen voor bij trappen welke verder in het trapgat of in een vide beginnen. Hier loop je dus eerst over een traptrede of bordes en begin je dus iets verder in het trapgat met de echte treden.